Houthi ngừng tấn công, Biển Đỏ bình yên trở lại: Thị trường vận tải biển mở đường hồi phục

0 / 5. 0

Tuyến Biển Đỏ mở lại: Hy vọng phục hồi vận tải biển toàn cầu và cơ hội cho logistics Việt Nam

Sau hơn một năm rưỡi gián đoạn do các cuộc tấn công của lực lượng Houthi, tuyến hàng hải qua Biển Đỏ và Kênh đào Suez đang cho thấy dấu hiệu khởi sắc trở lại. Việc Houthi tuyên bố ngừng tấn công tàu thương mại vào giữa tháng 11/2025 đã tạo hiệu ứng tức thời trên thị trường vận tải toàn cầu, mang lại hy vọng lớn cho các doanh nghiệp xuất nhập khẩu và logistics, trong đó có Việt Nam.

Biển Đỏ hạ nhiệt, vận tải biển “thở phào”

Ngày 11/11/2025, Houthi – lực lượng vũ trang tại Yemen – ra thông cáo chính thức tạm ngừng các hoạt động quân sự trên biển, bao gồm việc tấn công tàu thuyền liên quan đến Israel và phong tỏa các cảng của quốc gia này. Quyết định được đưa ra sau khi thỏa thuận ngừng bắn giữa Hamas và Israel có hiệu lực từ tháng 10, cùng với áp lực quốc tế yêu cầu bảo đảm an toàn hàng hải trên tuyến vận tải huyết mạch nối liền châu Á và châu Âu.

Theo dữ liệu của Lloyd’s List Intelligence, chỉ trong hai tuần sau tuyên bố của Houthi, lưu lượng tàu thương mại qua Biển Đỏ đã tăng hơn 40% so với cùng kỳ tháng trước. Các hãng tàu lớn như Maersk, MSC và CMA CGM đã bắt đầu cho tàu thử nghiệm quay lại tuyến Suez – tuyến đường ngắn hơn 6.000 km so với hành trình vòng qua Mũi Hảo Vọng (Nam Phi).

Đại diện hãng Maersk cho biết, “Việc nối lại hành trình qua Suez là bước đi thận trọng nhưng cần thiết. Chúng tôi theo dõi chặt chẽ tình hình an ninh, song đây là tín hiệu tích cực đầu tiên sau nhiều tháng căng thẳng leo thang.”

Tác động tức thời đến chi phí và chuỗi cung ứng

Từ tháng 1/2024 đến giữa năm 2025, hầu hết các tàu châu Á–Âu buộc phải né tránh Biển Đỏ, kéo dài thời gian vận chuyển thêm 10–14 ngày và khiến chi phí logistics toàn cầu tăng trung bình 20–30%. Theo chỉ số cước vận tải biển Drewry World Container Index (WCI), giá cước tuyến Thượng Hải – Rotterdam từng vượt mốc 6.200 USD/FEU vào đầu năm 2025, cao gấp hơn ba lần so với mức trung bình giai đoạn trước xung đột.

Sự hạ nhiệt tại Biển Đỏ ngay lập tức tạo hiệu ứng giảm chi phí: đến đầu tháng 11, WCI ghi nhận giá cước tuyến này đã giảm xuống còn 4.150 USD/FEU, mức thấp nhất trong 9 tháng. Bên cạnh đó, phí bảo hiểm hàng hải – vốn từng tăng 300–400% trong giai đoạn cao điểm – đang được các hãng bảo hiểm quốc tế xem xét điều chỉnh giảm dần.

Theo các chuyên gia của Drewry, nếu tình hình ổn định kéo dài trong 1–2 tháng, giá cước toàn cầu có thể giảm thêm 10–15%, giúp phục hồi năng lực cạnh tranh cho các doanh nghiệp xuất khẩu châu Á, đặc biệt là Việt Nam.

Cơ hội và thách thức đối với doanh nghiệp logistics Việt Nam

Việt Nam là quốc gia phụ thuộc lớn vào tuyến vận tải qua Kênh đào Suez, đặc biệt với thị trường châu Âu – hiện chiếm gần 15% tổng kim ngạch xuất khẩu. Hầu hết hàng hóa dệt may, da giày, điện tử và thủy sản xuất sang EU đều đi qua tuyến này. Việc tuyến Biển Đỏ tạm thời ổn định giúp các doanh nghiệp tiết kiệm đáng kể chi phí vận tải và rút ngắn thời gian giao hàng.

Theo ước tính của Hiệp hội Doanh nghiệp Dịch vụ Logistics Việt Nam (VLA), nếu các hãng tàu khôi phục hoàn toàn tuyến Suez, chi phí logistics cho hàng Việt Nam đi châu Âu có thể giảm 15–20%, tương đương mức tiết kiệm hàng trăm triệu USD mỗi năm. Ngoài ra, thời gian vận chuyển rút ngắn cũng giúp doanh nghiệp cải thiện vòng quay hàng hóa và khả năng đáp ứng đơn hàng đúng hạn trong mùa cao điểm cuối năm.

Tuy nhiên, cơ hội này vẫn đi kèm rủi ro. Tình hình an ninh khu vực Trung Đông chưa thực sự bền vững. Các chuyên gia cảnh báo, nếu xung đột tại Gaza hoặc Yemen tái bùng phát, Houthi có thể nối lại các cuộc tấn công, khiến thị trường vận tải lại rơi vào chu kỳ biến động mới.

Bên cạnh yếu tố an ninh, áp lực cung – cầu cũng cần được theo dõi. Việc nhiều hãng tàu đồng loạt quay lại tuyến Suez có thể khiến nguồn cung tàu container tăng mạnh trong ngắn hạn, tạo sức ép lên giá cước và lợi nhuận của doanh nghiệp logistics.

Triển vọng và khuyến nghị

Các chuyên gia của IMF Logistics Outlook 2025 đánh giá, nếu hành lang hàng hải qua Biển Đỏ duy trì an toàn, sản lượng vận tải container toàn cầu có thể tăng 5–6% trong quý I/2026. Riêng khu vực Đông Nam Á được dự báo hưởng lợi mạnh nhất nhờ vị trí trung chuyển chiến lược giữa Ấn Độ Dương và Thái Bình Dương.

Đối với Việt Nam, đây là thời điểm thích hợp để:

  1. Tái cơ cấu kế hoạch vận tải: Cập nhật lịch trình và lộ trình xuất nhập khẩu sang EU – Trung Đông, ưu tiên các tuyến Suez khi chi phí giảm.

  2. Đàm phán lại hợp đồng cước: Tận dụng thời điểm giá cước đang giảm để ký hợp đồng vận chuyển dài hạn có lợi hơn.

  3. Theo dõi rủi ro an ninh và bảo hiểm: Duy trì mức bảo hiểm phù hợp, tránh chủ quan trước nguy cơ bất ổn địa chính trị.

  4. Đầu tư chuyển đổi số logistics: Ứng dụng hệ thống theo dõi vận chuyển, quản lý chuỗi cung ứng thời gian thực để phản ứng nhanh với biến động.

Biển Đỏ đang yên ả trở lại, nhưng sự bình yên này vẫn mong manh. Tuyên bố ngừng tấn công của Houthi là tín hiệu tích cực, song thị trường logistics toàn cầu vẫn cần thêm thời gian để xác nhận mức độ ổn định.
Đối với Việt Nam, đây là cơ hội quý để tái thiết chuỗi vận tải, giảm chi phí và nâng cao năng lực cạnh tranh – nhưng cũng là phép thử về khả năng thích ứng trước những biến động khó lường của thương mại toàn cầu.