Rau quả Việt tăng tốc, hướng mốc 10 tỷ USD xuất khẩu

Sức bật từ trái cây chủ lực và thị trường cao cấp

Theo Hiệp hội Rau quả Việt Nam, tăng trưởng ấn tượng của ngành thời gian qua đến từ nhóm trái cây chiến lược như: sầu riêng, chuối, xoài, mít, dừa và bưởi. Ông Đặng Phúc Nguyên – Tổng thư ký Hiệp hội cho biết: từ cuối quý II đến đầu quý III, xuất khẩu rau quả đã bứt phá mạnh nhờ sản lượng dồi dào và giá trị gia tăng rõ nét.

Đặc biệt, sầu riêng được xem là “ngôi sao” của năm khi dự kiến đạt kim ngạch hơn 3 tỷ USD, đóng góp quan trọng vào tổng tăng trưởng chung.

Không dừng lại ở thị trường Trung Quốc, trái cây Việt đang khẳng định vị thế tại Mỹ, Canada, Nhật Bản và mới nhất là Australia – nơi bưởi Việt vừa được chấp thuận nhập khẩu.

Đây là dấu mốc quan trọng, thể hiện năng lực đáp ứng tiêu chuẩn an toàn thực phẩm và truy xuất nguồn gốc nghiêm ngặt.

Theo ông Nguyên, việc mở cửa thành công thị trường Australia là bước đệm để Việt Nam mở rộng sang các thị trường khó tính khác.

Ông kỳ vọng Cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật (Bộ Nông nghiệp và Môi trường) sẽ sớm hoàn tất thủ tục để xuất khẩu bưởi sang Trung Quốc – thị trường có nhu cầu lớn, mỗi năm nhập khẩu khoảng 17-18 tỷ USD rau quả, trong đó Việt Nam mới chiếm khoảng 4-5 tỷ USD.

Với lợi thế địa lý gần, chi phí logistics thấp và năng lực cung ứng ổn định, Việt Nam có nhiều dư địa tăng thị phần. Tuy nhiên, để duy trì tăng trưởng bền vững, ngành cần đảm bảo an toàn thực phẩm, tuân thủ kiểm dịch và truy xuất nguồn gốc rõ ràng – yếu tố sống còn khi cạnh tranh tại các thị trường cao cấp.

Thích ứng chính sách mới, chuẩn hóa vùng nguyên liệu

Một hướng đi chiến lược hiện nay là xây dựng vùng nguyên liệu đạt chuẩn. Đề án thí điểm phát triển vùng nguyên liệu nông, lâm sản phục vụ tiêu thụ và xuất khẩu giai đoạn 2022-2025 được đánh giá là bước đi đúng đắn, giúp nông sản Việt đạt tính đồng nhất, truy xuất nguồn gốc, đáp ứng tiêu chuẩn VietGAP và GlobalGAP.

Dù vậy, sản xuất nhỏ lẻ, manh mún vẫn là thách thức lớn. Hạ tầng kỹ thuật, thủy lợi hạn chế; sự liên kết giữa nông dân và doanh nghiệp chưa chặt; việc nắm rõ quy định kiểm dịch của từng thị trường còn nhiều bất cập.

Trong bối cảnh đó, Nghị định số 280 của Trung Quốc – có hiệu lực từ 1/6/2026, thay thế Nghị định số 248 được xem là bước ngoặt cho xuất khẩu nông sản Việt.

Theo ông Ngô Xuân Nam – Phó Giám đốc Văn phòng SPS Việt Nam, Nghị định 280 chuyển từ mô hình quản lý hành chính sang quản lý theo rủi ro, giúp kiểm soát linh hoạt và tiệm cận thông lệ quốc tế. Doanh nghiệp Việt cần rà soát, cập nhật mã số đăng ký trên hệ thống CIFER; duy trì chứng nhận HACCP, ISO 22000 đối với hàng chế biến; đồng thời tuân thủ chặt chẽ mã số vùng trồng và cơ sở đóng gói đối với trái cây tươi.

Điểm tích cực là quy định mới cho phép tự động gia hạn mã đăng ký trong 5 năm nếu doanh nghiệp không vi phạm – giảm đáng kể thủ tục hành chính. Nếu Việt Nam giữ vững hệ thống kiểm soát minh bạch, doanh nghiệp sẽ được xếp nhóm rủi ro thấp, hưởng ưu tiên khi xuất khẩu.

Từ đà tăng trưởng ổn định, sự chủ động thích ứng với quy định mới và định hướng chuẩn hóa vùng nguyên liệu, ngành rau quả Việt Nam đang đứng trước cơ hội vàng để cán mốc 10 tỷ USD xuất khẩu. Thành công ấy không chỉ khẳng định năng lực cạnh tranh của nông sản Việt, mà còn thể hiện tầm nhìn chiến lược hướng tới chất lượng, minh bạch và phát triển bền vững trên thị trường quốc tế.

Nguồn: Haiquanonline